Keywords
public finance sector
public institutions
management trends
Categories
How to Cite
Abstract
The article deals with the issues of contemporary conditions and trends in public finance management in Poland. Starting from the classic concept of Peter Drucker that management is therefore not a set of individual and isolated activities, but the process of performing certain things with other people, work tries to justify in the first place that public finance is a special area of management, and then present the specific features of this space, which means that the direct implementation of commercial management techniques in it is neither easy nor fully possible. The main hypothesis of the work is the assumption that the processes and management innovations appearing in the commercial sector inevitably cause a slow transformation of management, also in the public sector, towards the optimization of its management processes and cost optimization, as well as the acquisition and use of human resources. The article also emphasizes that public finance in Poland is still a sector characterized by organizational distinctness and expenditure discipline, which limit the full transposition of commercial management models. It also presents the current trends in the management of this sector in a summary, pointing to talent management as one of the possible further ways to improve the functioning of this sector. The way to test the hypotheses of the work in this case are various research methods, both the analysis of the literature on the subject and the analysis of legislation giving an image of the possibilities and limitations of the implementation of managerial management in administration and public finances in Poland.
References
Babczuk A., Procedura budżetowa a nierównowaga fiskalna – wybrane problemy (w:) Polityka gospodarcza państwa, D. Kopycińska (red.), Wyd. Katedry Makroekonomii Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2007.
Babuśka E. W., Koncepcja kontroli zarządczej w sektorze finansów publicznych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki finansowe. Ubezpieczenia”, nr 42, 2011, s. 11-22.
Bobińska B., Funkcjonowanie sektora publicznego, jako organizacji „otwartych na klienta”, „Zeszyty Naukowe ZPSB, Firma i Rynek”, nr 1, 2012, s. 59-71.
Borski M., Ustawa budżetowa, jako akt zarządzania finansowego państwem – wybrane aspekty prawne „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanistycznej. Zarządzanie”, nr 3, 2015, s. 205-217.
Budżet zadaniowy w administracji publicznej, Postuła M., Perczyński P. (red.), Ministerstwo Finansów, Warszawa 2010.
Burzyńska D., Budżet zadaniowy narzędziem zarządzania finansami jednostek samorządu terytorialnego, „Studia Prawno-Ekonomiczne”, nr 84 (8), 2011, s. 251-266.
Ciak J., Głuchowski J., O potrzebie powołania Rady Fiskalnej w Polsce, (w:) O nowy ład finansowy w Polsce. Rekomendacje dla animatorów życia gospodarczego, J. Ostaszewski (red.), Wyd. SGH w Warszawie, Warszawa 2015, s. 451-463, https://ssl-kolegia.sgh.waw.pl/pl/KZiF/struktura/IF/struktura/ZFP/Documents/J_Ciak_J_Gluchowski.pdf (dostęp; 22.04.2022).
Domaszewicz R., Finanse w gospodarce rynkowej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków 1993.
Dróżdż W., Jak i po co powstała Krajowa Administracja Skarbowa? W czym pomaga przedsiębiorcom?, https://opoka.org.pl/News/Polska/2021/jak-i-po-co-powstala-krajowa-administracja-skarbowa-w-czym-pomaga-przedsiebiorcom; (dostęp: 22.04.2022).
Drucker P. F., Skuteczne zarządzanie, PWN, Warszawa, 1976.
Dylewski M., Budżet roczny, jako narzędzie stabilizacji czy destabilizacji systemu finansowego JST, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace. Szkoła Główna Handlowa”, 2017, nr 1, s. 89-103, https://ssl-kolegia.sgh.waw.pl/pl/KES/czasopisma/kwartalnik/Documents/MD29.pdf (dostęp; 22.04.2022).
Dylewski M., Filipiak B., Szewczuk A., Finanse publiczne. Instrumenty struktury procesy, Fundacja na Rzecz Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2004.
Federalizm fiskalny w teorii i praktyce, K. Piotrowska-Marczak (red.), Difin, Warszawa 2009.
Flejterski S, Podstawy metodologii finansów. Elementy komparatystyki, Economicus, Szczecin 2006.
Franek S., Rola władzy ustawodawczej w procesie planowania budżetowego, „Zeszyty Naukowe PTE”, nr 10, 2011, s. 27-39.
Gajda-Kantorowska M., Rady fiskalne, jako innowacyjne instytucje budżetowe, „Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy”, nr 54, 2018, s. 313-323.
Gajewski D. J., Nowak-Far A., Krajowa Administracja Skarbowa – propozycja konsolidacji aparatu skarbowego, a uszczelnienie systemu podatkowego, „Analizy i Studia CASP”, nr 2, 2016, s. 1-9.
Griffin W. R., Podstawy zarządzania organizacją, PWN, Warszawa 2017.
Hallerberg M., von Hagen J., Organizacja procesu budżetowego w Polsce, Ernst&Young, Warszawa 2006.
Kafel T., Kierunki badań w zakresie zarządzania strategicznego wobec wyzwań współczesności, „Zeszyty Naukowe UEK. Zarządzanie”, nr 922, 2013, s. 83-102.
Kępa M., Patyra S., Znaczenie ustawy budżetowej z perspektywy doktryny prawa finansowego i konstytucyjnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, nr 3, 2012, s. 31-60.
Kleer J., Identyfikacja rodzajów dóbr wytwarzanych przez sektor publicznych, (w:) Sektor publiczny w Polsce i na świecie między upadkiem a rozkwitem, J. Kleer (red.), CeDeWu, Warszawa 2005.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2.04.1997., (Dz.U. z 1997r. nr 78., poz. 483).
Kosikowski C., Bariery prawne w procesie naprawy finansów publicznych, Najwyższa Izba Kontroli 2006, https://www.nik.gov.pl/plik/id,1563.pdf (dostęp: 22.04.2022).
Kotarbiński T. Traktat o dobrej robocie, Ossolineum, Wrocław 1975.
Kotowska E., Zarządzanie w sektorze finansów publicznych – organizacja sektora publicznego, problem jawności i przejrzystości, (w:) Człowiek i organizacja – dylematy współczesnego zarządzania, W. Harasim (red.), Wyższa Szkoła Promocji, Warszawa 2014, s. 122-143.
Kotowska E., Sektor finansów publicznych po zmianach, „Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego”, nr 2, 2010, s. 120-127.
Kozuń-Cieślak G., Budżetowanie w jednostkach samorządu terytorialnego – reorientacja z administrowania na zarządzanie, „ Finanse Komunalne”, nr 9, 2010, s. 5-17.
Koźmiński A., Piotrowski W., Zarządzanie. Teoria i praktyka., PWN, Warszawa 2005.
Krynicka K., Koncepcja nowego zarządzania w sektorze publicznym (New Public Management), „Prace Instytutu Prawa i Administracji PWSZ w Sulechowie”, nr 2, 2006, s. 193-202, https://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/34636/014.pdf (dostęp: 22.04.2022).
Krzeczewski B., Wybrane procedury badawcze w nauce o finansach, a metodologia nauk ekonomicznych, „Optimum. Studia Ekonomiczne”, nr 6, 2015, s. 85-98.
Kulicki J., Koncepcja Krajowej Administracji Skarbowej w świetle problemów administracji danin publicznych w Polsce, „Analizy i Studia Centrum Analiz i Studiów Podatkowych”, nr 2, 2016, s. 10-39.
Lubimow-Burzyńska I., Kowalczyk E., Wdrożenie efektywnego modelu zarządzania finansami publicznymi w regulacjach prawnych dotyczących kontroli zarządczej;
„Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy”, nr 31, 2013, s. 99-109, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-9ee5894d-b65f-4a29-9600-3a18e1c52192/c/10.pdf (dostęp: 22.04.2022).
Lubińska T., Nowe zarządzania wydatkami publicznymi, (w:) Nowe zarządzanie publiczne – skuteczność i efektywność. Budżet zadaniowy w Polsce, (red.) T. Lubińska, Difin, Warszawa 2009.
Łada M., Dziubiński T., Budżet zadaniowy – narzędzie poprawy efektywności i tworzenia fasady legitymizacyjnej, „Finanse, Rynki finansowe, Ubezpieczenia, nr 1, 2017, s. 93-103.
Małecka-Ziembińska E., Luka w podatku od towarów i usług oraz sposoby jej ograniczania, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace”, nr 1, 2017, s. 45-60.
Miłaszewicz D., Jakość rządu a dostęp do dóbr publicznych w polskich regionach, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 465, 2017, s.114-122.
Misiąg W., Siedem lat wdrażania budżetu zadaniowego- refleksje i prognozy., (w:) Budżet zadaniowy, K. Marchewka-Bartkowiak, Z. Szpringer (red.), Warszawa 2013, BAS Kancelarii Sejmu, s. 85-102.
Młodzik E., Założenia koncepcji New Public Management, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 858. Współczesne Problemy Ekonomiczne”, nr 11, 2015, s. 185-193.
Moździerz A., Nierównowaga finansów publicznych, PWE, Warszawa 2009.
Myszak J. M., Nowe zarządzanie publiczne (NPM), jako instrument zarządzania finansami publicznymi, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 767. Współczesne Problemy Ekonomiczne” nr 5, 2012, s. 109-120.
NIK o Krajowej Administracji Skarbowej, https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-krajowej-administracji-skarbowej.html (dostęp: 22.04.2022).
Nowak I, Krajowa Administracja Skarbowa w świetle „standardów” stanowionego prawa oraz polityki kadrowo-płacowej – uwagi krytyczne, „Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu”, nr 2, 2021, s. 41-66.
Orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych z dnia 14.04. 2011 r. sygn. akt BDF1/4900/15/17-18/RN-6/11/840 http://www.archbip.mf.gov.pl/_files_/bip/bip_publikacje/2011/biuletyn3.pdf (dostęp; 22.04.2022).
Owsiak K., Wieloletnia prognoza finansowa jako instrument zarządzania finansami jednostek samorządy terytorialnego, „Studia Ekonomiczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach”, 2014, nr 198, cz. 1: Finanse – problemy – decyzje, s. 166-176, https://www.ue.katowice.pl/fileadmin/_migrated/content_uploads/13_K.Owsiak_Wieloletnia_prognoza_finansowa..._01.pdf (dostęp: 22.04.2022).
Owsiak S., Jakość planowania budżetowego w Polsce. Próba oceny, https://www.nik.gov.pl/plik/id,1565.pdf (dostęp: 22.04.2022).
Pawłowska A., Administracja publiczna. Zagadnienia wstępne, Norbertinum, Lublin 1999.
Piasny B., Doskonalenie zarządzania organizacjami publicznymi w Polsce, „Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, nr 48, 2016, s. 336-346.
Pietrzak B., Woźniak B., Instytucjonalne aspekty konsolidacji finansów publicznych, „Zeszyty Naukowe UEK”, nr 8 (932), 2014, s. 93-109.
Piotrowska-Marczak K., Konwergentny charakter zarządzania finansami publicznymi, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki finansowe, Ubezpieczenia”, nr 67, 2014, s. 849-857.
Piotrowska–Marczak K., Uryszek T., Zarządzanie finansami publicznymi, Difin, Warszawa 2009.
Piotrowska-Marczak K., Współczesne kierunki zarządzania finansami publicznymi, (w:) Instrumenty nowego zarządzania finansami publicznymi w wybranych krajach Unii Europejskiej, E. Ruśkowski (red.), Temida 2, Białystok 2011.
Płoskonka J., Wdrożenie koncepcji budżetu zadaniowego w Polsce – pierwsze doświadczenia, (w:) Nowe zarządzanie publiczne i public governance w Polsce i Europie, A. Bosiacki, H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz (red.), Wydawnictwo Liber, Warszawa 2010.
Posmyk E., Budżet zadaniowy, jako skuteczne narzędzie zarządzania finansami JST, ze szczególnym uwzględnieniem funduszy unii europejskiej, „Studia Oeconomica Posnaniensia”, 1(4), 2013, s. 48-61.
PWC i IBS, Straty Skarbu Państwa w VAT (maj 2013 roku), s. 5, http//: www.pwc.pl/pl/publikacje/assets/pwc_ straty_skarbu_panstwa_w_vat.pdf (dostęp 22.04.2022).
Raczkowski K., Krukowski A., Optymalizacja podatkowa w teorii i praktyce zarządzania wiedzą bezpieczeństwa ekonomicznego, „Monitor Prawa Celnego i Podatkowego”, nr 8, 2010, s. 276-281.
Robbins S. P., DeCenzo D. A, Podstawy zarządzania, PWE, Warszawa 2002.
Rutkowska-Tomaszewska E., Jednostki sektora finansów publicznych, (w:) Prawne aspekty prywatyzacji, J. Blicharz (red.), Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2012,
http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/40002/PDF/06_Edyta_Rutkowska_Tomaszewska.pdf (dostęp: 22.04.2022).
Satoła Ł., Usługi użyteczności publicznej w ocenach społeczności lokalnych, „Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu”, tom XIX, z.3, 2017, s. 258-264.
Sierak J., Budżet zadaniowy jako narzędzie wzrostu efektywności gospodarowania finansami w jednostkach samorządu terytorialnego, „Studia i Prace Kolegium Zarządzania Finansów”, nr 107, 2011, s. 110-127.
Skorwider J., Ustawa o finansach publicznych, jako przejaw nowego zarządzania publicznego, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego” nr 25, 2011, s. 627-638.
Sobociński J., Uwarunkowania usług e-administracji podatkowej w aspekcie zapewnienia dochodów podatkowych budżetu państwa, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Problemy Zarządzania Finansów i Marketingu nr 33”, nr 822, 2014, s. 37-50.
Sołtyk P., Naruszenia dyscypliny finansów publicznych w jednostce samorządu terytorialnego przedmiotem audytu wewnętrznego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 864, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 76, t. 2, 2015, s. 133-141.
Sołtyk P., Realizacja postulatów kontroli zarządczej w doskonaleniu jednostek samorządu terytorialnego – wstępne wyniki badań ankietowych, „Optimum. Economic Studies”, nr 2(92), 2018, s. 123-137.
Sroka K., Bezpieczeństwo informacyjne w administracji publicznej, (w:) Samorząd terytorialny. Od społeczeństwa ryzyka do społeczeństwa bezpiecznego, J. Konieczny, K. Sroka (red.), ARP Promocja 21 Jarocin–Poznań–Szczecin 2006.
Sroka K., Suchanek M., Cyfryzacja usług administracji publicznej, „Studia Administracyjne”, nr 9, 2017, s. 29-44.
Sroka K., Zarządzanie informacją w administracji publicznej, „Studia Administracyjne”, nr 1, 2009, s. 33-48.
Stabryła S., Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy, PWN, Warszawa 2017.
Szewczuk A., Zioło M., Zarys ekonomiki sektora publicznego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2008.
Szyja P., Funkcjonowanie administracji publicznej w sytuacji kryzysu spowodowanego czynnikami zewnętrznymi – studium przypadku COVID-19, „Rocznik Administracji Publicznej”, nr 6, 2020, s. 267-281.
Tomaszewski A., Potrzeby społeczne we współczesnym zarządzaniu, „Nowoczesne Systemy Zarządzania”, zeszyt 13, 2018, s. 79-96.
Ustawa z dnia 27.08.2009., o finansach publicznych (Dz.U. z 2021 r., poz.. 305).
Ustawa z dnia 5.06.1998 r., o samorządzie powiatowym, (Dz.U., z 2022 r., poz. 528).
Ustawa z dnia 8.03.1990 r., o samorządzie gminnym, (Dz.U., z 2022 r., poz. 559).
Ustawa z dnia 8.03.1990 r., o samorządzie województwa, (Dz.U., z 2022 r., poz. 547).
Uwarunkowania i bariery w procesie naprawy finansów publicznych, J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc (red.), Wydawnictwo KUL, Lublin 2007.
Wieczorek-Szymańska A., Zarządzanie talentami we współczesnych organizacjach – studium przypadku, ”Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania”, 2019, nr 59, s. 143-157.
Winiarska K., Ocena realizacji celów kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych – wyniki badań ankietowych, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, tom 86, 2016, s. 53-74.
Współczesne finanse publiczne. Ujęcie sektorowe, B Woźniak, A. Alińska (red.), Difin, Warszawa 2020.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14.05. 2012., sygn. Akt V SA/Wa216/12, https://mf-arch2.mf.gov.pl/c/document_library/get_file? uuid=697b0ef9-3f1b-43ad-aec4-b7ef0dbe26f2&groupId=764034 (dostęp: 22.04.2022).
Zawadzka-Pąk U. Z., Konstrukcja prawna, wdrażanie i realizacja budżetu zadaniowego we Francji i w Polsce, edu_libri, Kraków-Legionowo 2014.
Zblewska K., Luka podatkowa w podatku VAT w Polsce oraz innych krajach Unii Europejskiej w latach 2014-2018, „Przedsiębiorstwo we współczesnej gospodarce – teoria i praktyka”, nr 29, 2019, s. 13-24.
The papers published in the ASEJ Journal (alternate title: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Finansów i Prawa w Bielsku-Białej) - published by the University of Applied Sciences in Bielsko-Biała, are online open access distributed (Creative Commons Attribution CC-BY-NC 4.0 license). The Publisher cannot be held liable for the graphic material supplied. The printed version is the original version of the issued Journal. Responsibility for the content rests with the authors and not upon the Scientific Journal or Bielsko-Biala School of Finance and Law.